اگر به کامیپوتر ها و سیستم های متفاوت نگاهی بیندازید، متوجه می شوید که روی آن ها از دو اصطلاح متفاوت رم و VRAM استفاده شده است. به احتمال بسیار زیاد اکثر کاربران تفاوت حافظه RAM و VRAM را نمی دانند. دانستن تفاوت رم با VRAM خصوصا در زمان استفاده از سیستم و نوع کاربرد آن اهمیت دارد. خصوصا اگر هدف استفاده از کامپیوتر مورد نظر برای انجام بازی های کامپیوتری باشد، برای داشتن یک تجربه لذت بخش تر از بازی باید با تفاوت حافظه RAM و VRAM آشنا بود. در این جا می خواهیم به صورت کامل هر یک از حافظه ها را بررسی کرده و به تفاوت های موجود بین این دو نوع حافظه بپردازیم. برای شروع بهتر است هر یک از این حافظه ها را به صورت جداگانه تعریف کرده و کامل بررسی کنیم.
حافظه رم ( RAM ) چیست و چه نقشی در سیستم دارد؟
برای درک تفاوت حافظه RAM و VRAM، ابتدا بیایید رم را بشناسیم. به RAM که کوتاه شده عبارت Random Access Memory است، حافظه دسترسی تصادفی گفته می شود. در این حافظه دسترسی تصادفی، سیستم تمام فرایند ها و برنامه های در حال اجرای خود را قرار داده و پیش می برد. در واقع روی رم سیستم برنامه های جدیدی که در حال اجرا شدن هستند یا نرم افزار های تازه باز شده قرار می گیرند تا مورد استفاده قرار بگیرند. در خصوص بازی های ویدئویی نیز همین امر صدق می کند.
بازی ها با اجرا شدن روی رم و مصرف بخشی از آن، در سیستم اجرا می شوند. رم در سیستم های مختلف اندازه های متفاوتی دارد و قطعا هر چه این میزان بیشتر باشد، کارایی و سرعت عمل سیستم نیز افزایش خواهد یافت. با این حال در برخی از سیستم ها کاربران می توانند با ارتقای رم، از سرعت و عملکرد بالاتری نیز بهره مند شوند.
حافظه VRAM چیست و چه عملکردی دارد؟
نمی توان تفاوت RAM و VRAM را در عملکرد کلی آن ها جست و جو کرد، چرا که از نظر ماهیت عملکرد هر دوی این حافظه ها مشابه هم هستند. تفاوت رم با VRAM در جایی است که این حافظه ها مورد استفاده قرار می گیرند. حافظه VRAM بیشتر در اختیار کارت گرافیک سیستم است. علاوه بر این ویدئو هایی که روی سیستم پخش می شوند و نمایشگر کامپیوتر نیز از حافظه VRAM استفاده می کنند. در نتیجه هر سخت افزاری که در حال اجرای یک محتوا روی صفحه نمایش سیستم باشد، از حافظه VRAM استفاده می کند.
حافظه VRAM در کارت گرافیک سیستم تعبیه شده است. در نتیجه کارت گرافیک می تواند با بهره گرفتن از این حافظه اجرای محتوا های ویدئویی و تصویری را مدیریت کند. حتی اگر سیستم یک کارت گرافیک مجزا نداشته باشد و پردازنده سیستم به یک کارت گرافیک یکپارچه مجهز شده باشد، آن گاه به جای وی رم، مقداری از رم را برای مدیریت محتوا های ویدئویی اختصاص خواهد داد. به VRAM حافظه دسترسی تصادفی ویدئویی گفته می شود.
تفاوت حافظه RAM و VRAM
حال که به تعریف دقیقی از این حافظه ها پرداختیم، می توان به راحتی تفاوت رم با VRAM را متوجه شد. این دو حافظه در واقع در نوع کاربرد و استفاده ای که دارند با هم تفاوت دارند. اختلال در هر یک از این حافظه ها می تواند مشکلات متفاوتی را در سیستم ایجاد کند. زمانی که سیستم در اجرای برنامه ها و پیشبرد فرایند های خود در حافظه به مشکل بر می خورد، رم با اختلال مواجه شده است. اما اگر وی رم دچار مشکل شده باشد، سیستم قادر به اجرای تنظیمات سطح بالای گرافیکی روی نمایشگر نیست و در این زمینه فضای لازم را در دست نخواهد داشت.
آیا این دو حافظه می توانند جایگزین هم شوند؟
حال که به تفاوت رم و VRAM پی بردیم، بسیاری این سوال را مطرح می کنند که آیا می توان برای مثال از وی رم به جای رم استفاده کرد یا بر عکس؟ در پاسخ باید گفت همان طور که در بحث تفاوت RAM و VRAM مشاهده کردیم، این دو حافظه کاربرد متفاوتی با هم دارند. رم مسئول عملکرد های متفاوتی است و وی رم نیز بخش دیگری را ساپورت می کند.
از این رو نمی توان با جایگزین کردن این دو به جای هم، مشکلات سیستم را برطرف کرد. راه حل بهتر برای رفع مشکلات احتمالی سیستم، ارتقای رم یا وی رم در صورت نیاز است. جا به جا کردن این دو حافظه با هم می تواند مشکلاتی را، خصوصا در زمان بوت شدن سیستم به وجود آورد. از طرفی نیز نمی توان صرفا با افزایش ظرفیت رم سیستم، انتظار اجرای بازی های گرافیکی بسیار بالا را داشت.
چرا رم بالاتر نمی تواند نقش وی رم را ایفا کند؟
پیش از این اشاره شد که در برخی از سیستم ها که کارت گرافیک مجزایی ندارند، پردازنده یکپارچه با کارت گرافیک بخشی از رم را در دسترس پردازش محتوا های گرافیکی نمایشگر قرار می دهد. اما با این حال نمی توان صرفا با افزایش رم انتظار داشت که این ظرفیت اضافه بتواند نقش وی رم را بازی کند. دلیل آن هم باز به تفاوت RAM و VRAM باز می گردد. حافظه وی رم به صورت اختصاصی برای پردازش محتوا ها و داده های ویدئویی با گرافیک و رزولوشن 4K طراحی شده است.
در نتیجه یک رم هر چقدر هم ظرفیت بالایی داشته باشد نمی تواند در انجام این کار به خوبی و قدرت وی رم عمل کند. از آن جایی که حافظه VRAM در مجاورت یک کارت گرافیک و یک پردازنده گرافیکی اختصاصی قرار دارد، سرعت انتقال داده ها بسیار سریع تر و راحت تر خواهد بود. اما در خصوص رم این سرعت به مراتب کم تر است و رم در سیستم برای پردازش داده های ویدئویی و بصری به زمان بسیار بیشتری نیاز دارد.
بیشتر بخوانید: بازیابی اطلاعات رم موبایل
در چه مواردی به هر دو حافظه نیاز است؟
با توجه به بحث کارایی حافظه رم و وی رم، می توان گفت که داشتن حافظه رم برای سیستم هایی که به اجرای محتوا های گرافیکی سطح بالا نیاز ندارند، کافی است. اما با توجه به تفاوت RAM و VRAM و نقشی که هر یک از این حافظه ها در سیستم به عهده دارد، در صورتی که هدف خرید یک سیستم استفاده از آن برای اجرای بازی های ویدئویی سنگین یا گرافیک های سه بعدی سطح بالا باشد، باید حتما به پشتیبانی آن سیستم از رم و وی رم به صورت همزمان توجه کرد.
البته باید به این نکته بسیار مهم اشاره کرد که صرفا داشتن رم و وی رم بالا نمی تواند یک سیستم را از هر لحاظ برای اجرای محتوا های مختلف مناسب کند. خصوصا برای اجرای بازی های ویدئویی با گرافیک بالا در سیستم های شخصی، علاوه بر رم و وی رم باید به مادربرد، پردازنده، آی سی تغذیه و مواردی مشابه نیز توجه کرد. تمام این سخت افزار ها باید با هم متناسب باشند و قدرت لازم برای پردازش های مورد نیاز را داشته باشند.
در چه مواردی به ارتقای رم و وی رم نیاز است؟
یکی از کار هایی که می توان برای ارتقای سیستم انجام داد، ارتقای رم یا وی رم است. برای ارتقای این موارد باز هم باید کاربرد آن ها و تفاوت حافظه RAM و VRAM را در نظر گرفت. اگر مشکل سیستم در قدرت پردازش داده های نمایش داده شده در نمایشگر باشد، به ارتقای وی رم نیاز خواهد بود. در نتیجه کاربرانی که با عملکرد صفحه نمایش سیستم خود با مشکل مواجه شده اند، می توانند ارتقای وی رم را در نظر داشته باشند.
برای مثال اگر در زمان اجرای بازی های ویدئویی سنگین کیفیت نمایشگر کاهش می یابد، می توان وی رم را افزایش داد. با این حال اگر اختلال در عملکرد کلی سیستم و اجرای برنامه ها به صورت همزمان باشد و از طرفی اجرای یک سری از برنامه های باز با کندی صورت بگیرد، به ارتقای رم نیاز خواهد بود. البته در خصوص ارتقای هر یک از این حافظه ها باید قدرت پردازنده سیستم را نیز در نظر گرفت. با وجود تفاوت رم و VRAM، عملکرد هر دوی این حافظه ها به دیگر مشخصات سخت افزاری سیستم نیز بستگی دارد.
