تاریخچه ی ایجاد و گسترش نظام های بازیابی اطلاعات
تاریخچه ی ایجاد و گسترش نظام های بازیابی اطلاعات را می توان به چندین دوره نسبتاً روشن تقسیم کرد. قبل از سال های ۱۹۴۰ تهیه می شد، نظام های بازیابی اطلاعات تنها از نوع دستی محض بود، یعنی نمایه ها و فهرست ها به شکل چاپی و کارتی تهیه می شد. این وسایل بازیابی، پیش همارا و غیرقابل دستکاری بوده و متکی بر سازماندهی خطی (تک بعدی) هستند و قابلیت های بسیار محدودی برای جست وجو و بازیابی دارند.
پس از سال ۱۹۴۰، مهم ترین پیشرفت در تاریخچه بازیابی اطلاعات یعنی ابداع نظام های بازیابی که پس همارا و قابل دستکاری هستند روی داد. این نظام ها که هنوز عمدتاً دستی بودند توسط باتن و کوردونیر (پیکابو، یا تطابق نوری)، موئرز (برگه های منگنه ای)، و نیز توسط مورتیمر تاب (نظام تک واژه ای) عرضه شد. این نظام های پس همارای اولیه ، مزایای قابل توجهی نسبت به پیشینیان خود عرضه کردند و در حقیقت به عنوان اجداد مسلّم نظام های رایانه ای نوین به حساب می آیند.
سال های ۱۹۵۰ تا ۱۹۷۰:
در سال های ۱۹۵۰ اشکال اولیه خودکارسازی نمایه سازی پس همارا توسط نظام های داده پردازی برگه منگنه پدید آمد. نظام های برگه منگنه در دهه ی ۱۹۵۰ ، در واقع، اسلاف بلافصل نظام های رایانه ای سال های ۱۹۶۰ بودند. سال های ۱۹۶۰ دوران بازیابی رایانه ای به شیوه گسسته، پردازش دسته ای و نوآوری را تشکیل می داد. در سال های ۱۹۷۰، با توسعه سخت افزارها و نرم افزارهای رایانه ای، امکان انجام جست وجوهای پیوسته یا تعاملی فراهم آمد.
سال های ۱۹۸۰:
نظام های پیوسته بازیابی، علاوه بر افزایش سرعت، امکان دریافت بازخورد جست وجو در روند جست وجو و در صورت لزوم، تغییر و اصلاح آن را به کاربر می دادند. مهم ترین مزیت بازیابی پیوسته امکان دسترسی از راه دور بود. در این مورد شرکت های بزرگی چون دیالوگ و بی.آر.اس. در بخش خصوصی و کتابخانه ملی پزشکی در بخش دولتی، با عرضه نظام بازیابی مدلاین، فعالیت های فراوانی داشته اند. از ابتدای سال های ۱۹۸۰، توسعه و گسترش ذخیره و بازیابی اطلاعات به شکل متن کامل از جمله تحولات و رویدادهای مهمی است که شکل گرفته است.
هر چند اندیشه ها و تلاش های مربوط به این شکل از ذخیره و بازیابی به سال های ،۱۹۷۰ یعنی زمان اولین تلاش ها برای واردکردن متون حقوقی در رایانه و جست وجوی آزاد بر روی آن متون، باز می گردد . با گسترش استفاده از رایانه های شخصی و پیدایش رسانه های ذخیره سازی نوری مانند دیسک فشرده و نیز رواج نشر رومیزی (دی.تی.پی.) ایجاد پایگاه های تمام متن و نیز فنون بازیابی از متن تعمیم یافته و در دسترس کاربران قرار گرفت.
بازیابی در این نوع نظام ها که عمدتاً مبتنی بر استفاده از زبان طبیعی است و از این لحاظ در مقابل نظام های مبتنی بر واژگان مهار شده قرار می گیرد دارای جذابیت های زیادی برای استفاده کنندگان از آنها است، لکن برای بازدهی بیشتر از مزایای هر دو نظام به طور همزمان استفاده می شود.